-
1 загон для скота
мал қораРусско-казахский терминологический словарь "История" > загон для скота
-
2 хлев
мал қора -
3 скотник
-
4 скотница
I II -
5 подогнать
-
6 страхование имущества на подворье
Русско-казахский экономический словарь > страхование имущества на подворье
-
7 стадо
табын, бір топ, бір қора мал -
8 шеҥгечын
шеҥгеч(ын)1. нар. сзади, с задней стороны, со спиныШеҥгеч ошкылаш шагать позади;
шеҥгеч пераш ударить сзади;
шеҥгеч тӱргалт кодаш клубиться вслед.
Сакар терым шеҥгеч шӱкале. С. Чавайн. Сакар сзади подтолкнул сани.
Вучыдымын шеҥгечат, ончычат пуля шыжа. М.-Азмекей. Неожиданно и сзади, и спереди летят пули.
2. нар. позади, сзади; на расстоянии и с задней стороны кого-чего-л.Окшаклен-окшаклен, шеҥгеч шӱдырнылам. О. Тыныш. Хромая, плетусь сзади.
Осал мут ончыч кая, сай мут – шеҥгечын. Я. Ялкайн. Недобрая молва идёт спереди, а добрая молва – сзади.
3. нар. задами, задворками, позади домов, околицей, с околицыСава мӧҥгышкыжӧ ватыж деке шеҥгеч гына мияш тӱҥалын. М. Шкетан. Сава стал ходить домой к жене только задворками.
Иктат ынже уж манын, Саню (конный дворыш) шеҥгечынла пурен. Е. Янгильдин. Чтобы никто не видел, Саню пошёл на конный двор с околицы.
4. нар. перен. заочно, за глаза, заглазно; в отсутствие кого-л.Шеҥгечынже Сакарым пеш шудалыт, кавараш кӱчат, а тудын ончылно ик рвезат кугешнен коштын огыл. М. Шкетан. Сакара за глаза-то очень ругают, желают ему смерти, но перед ним ни один парень не вёл себя гордо.
Южышт шеҥгеч ойлен кошташ йӧратат. М. Иванов. Иные любят говорить за глаза.
5. нар. разг. сзади, под зад, по заду, по седалищуМемнан кокла гыч южыжым шеҥгечын ӱштӧ дене вӱчкалтен кертыт. Б. Данилов. Некоторых из нас могут отшлёпать (букв. похлопать) по заду ремнём.
Тачат шарнем: эше изи мый ыльым. Авам, сыралын, поньыжо шеҥгеч. В. Горохов. До сих пор помню: я ещё был мал, мама, рассердившись, выдрала по заду (букв. опалила сзади).
6. посл. выражает:1) направленность действия с противоположной стороны чего-л., из места, скрытого чем-л.; передаётся предлогом из-заКурык шеҥгечын, шыргыжалын, эр кече лектеш. «Ончыко» Из-за горы, улыбаясь, восходит утреннее солнце.
2) движение, следование на расстоянии и с задней стороны кого-чего-л., позади кого-чего-л., вслед, следом за кем-чем-л.; передаётся предлогами за, вслед за, следом за, послеТанк шеҥгечын немецкий салтак-влак толыт. Н. Лекайн. Вслед за танками идут немецкие солдаты.
Рвезе шеҥгеч, пыл лапчыкла койын, шыҥа ора покта. В. Иванов. За мальчиком, подобно клочьям облака, гонится рой мошек.
7. посл. выражает совершение действия в промежуток времени, в течение которого что-л. происходит; передаётся предлогами за, в (во)Тыйын малымет шеҥгеч мый тендан деке миен тольым. С. Чавайн. Пока ты спала (букв. за время твоего сна) я сходил к вам домой.
Тендан уке шеҥгеч пӧртышкыда ала-могай палыдыме еҥ пурынеже ыле. А. Тимофеев. В ваше отсутствие какой-то незнакомый человек хотел войти в ваш дом.
Сравни с:
годымИдиоматические выражения:
См. также в других словарях:
қора — I зат. көне. Қомағай, ашкөз, тоймас. Атың қ о р а болса, берді құдай, қатының қ о р а болса, ұрды құдай (Қаз. мақал). II Қора толсын. «Қораға мал толсын» деген тілек. Мысалы, мал қоралап жатса, «қ о р а т о л с ы н» деу керек (А.Нүсіпоқасұлы,… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қора-қопсы — зат. Қора жай, мал ұстауға арналған орын. зат. Мал қамауға отын, шөп үюге арналған жайлар … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
қора — зат. 1. Қабырғалары ағаш, қамыс не саманнан қаланып, төбесі жабылған, мал қамауға арналған орын, жай. 2. Есік алдындағы төңірегі қоршалған ашық жер, аула. зат. Мал қамауға арналған орын, жай … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
қора-жай — зат. Мал қоралауға, отын, шөп үюге арналған жайлар … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
шомқора — 1. (Қ орда: Қарм., Сыр., Шиелі) қамыс, шеңгел, топырақ араластырып жасаған қора. Ш о м қ о р а н ы ң да төбесі ашық болады Қ орда., Сыр.). 2. (Шымк., Түркіс.) мал жеген шөптен қалған қырқындылардан, бопырдан жасалған қора. Күндіз жас төлдерді ш о … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
жабық қора — Үсті жабылған, мал тұратын орын … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
шетен қора — зат. Талдан тоқылып жасалған шаруашылық құрылысы. Шетен қораның ұзындығы 3,0 3,5 м, биіктігі 1,5 2,0 етіп жас талдан тоқылады. Бұл үшін ұзындығы 2 2,2 м, диаметрі 3 3,5 см ұшталған қадаларды бір бірінен 30 см жерге қадайды да, жіңішке жас… … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
ағыл — (Түрікм.: Красн., Небид., Таш., Ашх.; Өзб.) қамыстан жасалған төбесі ашық мал қорасы. Кеште жандықтарды а ғ ы л ғ а қамауды ұмытпаң (Түрікм., Таш.). [Әзірбайжанша ағыл мал қорасы (Азерб. рус. сл., I, 1962, 55.); түр. ағыл мал қора, қой қора (Тур … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
аран — 1 (Көкш., Қ ту; Қар.) шөп, қиқоқырдан жасалған ашық қора. Қыста а р а н малға суық болады (Көкш., Қ ту). Оңтүстіктен солтүстікке қарай созылған биік, ұзын кірпіш а р а н н ы ң ішіндегі жоңышқасы аралас көк бидайық, қоян жон мая таудай, қанша жесе … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қаша — зат. 1. Қабырғасы қашалап жасалған, төбесі ашық мал қора. 2. Қора есігінің қашалап өткізген көлденең ағашы … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
малхана — (Шымк.; Өзб., Ташк.) мал қора. Гөңді (қ.) дұрыс сақтау үшін атхана (қ.), м а л х а н а, қора жайларынан бір шұқыр қазылады (Өзб., Ташк.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
